Samochody z automatycznymi skrzyniami biegów stają się coraz bardziej popularne, szczególnie w przypadku wyższych klas. Obecnie montowane automaty różnią się od swoich odpowiedników stosowanych w latach 90. ubiegłego stulecia, przede wszystkim stopniem skomplikowania i wszechobecną elektroniką. Ta ostatnia wpływa często na nieprawidłową pracę skrzyń automatycznych, mogąc w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do ich poważnych uszkodzeń.

Mechanika, czy elektronika?

Fachowcy motoryzacyjni dzielą automaty pod względem różnic w ich trwałości i przyczyn ich uszkodzeń. O ile te ostatnie miały charakter czysto mechaniczny w skrzyniach produkowanych w latach 90. XX wieku, to we współczesnych za potencjalne uszkodzenia odpowiada przede wszystkim elektronika. Ponadto żywotność automatów najnowszych generacji ograniczają restrykcyjne obostrzenia, dotyczące m.in. ekonomiki jazdy, czy dbałości o środowisko naturalne. Dość powiedzieć, iż w wielu przypadkach automatyczne skrzynie biegów wykazują one bardzo duże zużycie już po przebiegach rzędu 160 tys. km ...

Co się psuje?

Praca nowoczesnej automatycznej skrzyni biegów jest całkowicie zależna od całego szeregu czujników i sterowników, których zadaniem jest zbieranie informacji potrzebnych do jej prawidłowego funkcjonowania. Jednym z podstawowych jest czujnik ABS, informujący kierowcę za pomocą kontrolki na desce rozdzielczej. Awaria tego czujnika powoduje przejście w tryb awaryjny, a w skrajnych przypadkach może powodować uszkodzenie automatu. Na szczęście dla właścicieli nowych aut wyposażonych w automatyczne skrzynie biegów, problem ten dotyka starsze automaty. W ich przypadku nastąpi bowiem całkowita blokada możliwości jazdy zarówno do przodu, jak i do tyłu. Problemy z automatami mogą również powodować uszkodzone czujniki ESP, pedału hamulca lub przyspieszenia, a także potencjometr przepustnicy. Za potencjalne awarie mogą też odpowiadać uszkodzone, bądź zużyte poduszki skrzyni biegów. Ich awarie mogą być mylnie odczytywane przez użytkownika jako uszkodzenie automatu. Należy jednak pamiętać, iż czasem problemy w pracy automatycznej skrzyni biegów wywołują też inne przyczyny, na pozór nie związane bezpośrednio z jej funkcjonowaniem. O co chodzi? Automat może nieprawidłowo działać np. ze względu na problemy z wtryskiwaczami lub na skutek demontażu filtra DPF.

Jak naprawiać ...

To pytanie należałoby postawić osobno dla starszych typów skrzyń (głównie mechanicznych) i najnowocześniejszych automatów z przewagą elektroniki. W pierwszym przypadku można je naprawiać poza samochodem, po ich zdemontowaniu. Natomiast jeśli chodzi o nowoczesne skrzynie automatyczne, sprawa jest dużo bardziej złożona. W niektórych przypadkach bowiem wyjęcie takiej skrzyni z pojazdu, będzie wymagało adaptacji i regulacji przed ponownym uruchomieniem silnika samochodu. Brak przeprowadzenia tych czynności skutkuje zazwyczaj pojawieniem się mniejszych lub większych problemów w jej pracy, często już po krótkich przebiegach. W zależności od modelu samochodu wspomniana powyżej adaptacja odbywa się poprzez aktualizację oprogramowania, bądź ponowne zaadoptowanie komputera pokładowego. Niektórzy producenci, np. sześciobiegowego automatu montowanego m.in. w Oplu Astrze, zalecają aż trzykrotną adaptację automatu następującą kolejno po sobie.

... i kiedy nie można?

Nie zawsze jednak elementy zepsutej automatycznej skrzyni biegów nadają się do naprawy lub regeneracji. W przypadku dostania się do jej wnętrza wody lub np. glikolu, poszczególne podzespoły należy wymienić na nowe. Dlaczego? Powód jest prosty: woda wchodząc w reakcję z olejem, powoduje odklejanie się okładzin ciernych od tarcz. Jej działanie skutkuje również pęcznieniem gum uszczelniających, które tracą w ten sposób swoje właściwości. Ponadto woda lub glikol przyczyniają się do szybkiego odklejania się elementów od metalu.