Cardan rządzi ...

W układach napędowych współcześnie produkowanych samochodów, najczęstsze zastosowanie mają tzw. przeguby Cardana. Dzieje się tak ze względu na to, iż pozwalają one na znaczne odchylenie osi wałów, które łączą. Przeguby te mają jednak jedną zasadniczą wadę: nie są one równobieżne. W tłumaczeniu na bardziej zrozumiały język oznacza to, iż prędkość obrotowa wału za przegubem będzie przejawiała tendencję do większego pulsowania, zwiększającego się przy tym proporcjonalnie do większego wychylenia przegubu. Problem ten stał się jeszcze bardziej dostrzegalny w momencie rozpoczęcia masowej produkcji samochodów, wyposażonych w przedni napęd. O co chodzi? Wbrew pozorom nie o jazdę na wprost, ale o bardzo wyczuwalne szarpnięcia kierownicą oraz drgania całego nadwozia podczas pokonywania zakrętów.

... a dwa skuteczniej, lub Rzeppa

Wywołany powyżej problem można rozwiązać stosując dwa, maksymalnie do siebie zbliżone przeguby Cardana, zabudowane we wspólnym elemencie łączącym. W wielu przypadkach, najlepszym rozwiązaniem jest jednak zastosowanie innego rodzaju przegubu określanego mianem homokinetycznego, występującego również pod nazwą przegubu równobieżnego Rzeppa. Dzięki swojej zwartej budowie i ciągłemu zanurzeniu w środku smarującym, stanowi on element bardzo wytrzymały. Z tego też względu przegub Rzeppa jest powszechnie stosowany nie tylko jako przegub osi napędowej w samochodach z napędem na przód, ale również w pojazdach tylnonapędowych. Przeguby te można znaleźć również w wałach napędowych. W układach napędowych stosuje się też tzw. przeguby elastyczne. Ich podstawowym zadaniem jest tłumienie drgań skrętnych i dlatego też montuje się je najczęściej na zabieraku przy wyjściu ze skrzyni biegów.

Co się psuje?

Jak wszystkie elementy eksploatacyjne samochodu, również przeguby ulegają różnego rodzaju uszkodzeniom. Wraz z rosnącym przebiegiem pojazdu, zaczynają pojawiać się coraz większe luzy. W przypadku przegubów Cardana występują one w miejscu łożyskowania elementu łączącego dwie części przegubu, czyli w tzw. krzyżaku, a konkretnie łożyskowaniu igiełkowym jego bieżni. Luzy są łatwo wyczuwalne przez kierującego, powodują również dodatkowo hałas oraz wibracje. Zdiagnozowanie uszkodzenia jest stosunkowo proste, polega bowiem na unieruchomieniu jednej strony przegubu, przy równoczesnym sprawdzeniu luzu drugiego elementu. Samo usunięcie awarii polega na wymianie krzyżaka wraz z łożyskowaniem. Należy również pamiętać, iż za potencjalne uszkodzenia przegubów odpowiedzialni są często sami użytkownicy samochodów, poprzez swój styl jazdy lub nieprzestrzeganie terminów przeglądów technicznych. Z tych dwóch wymienionych powyżej względów,dochodzi często do uszkodzeń gumowych osłon przegubów, co ma bezpośredni związek z ich żywotnością. Zniszczoną osłonę należy jak najszybciej wymienić, a sam przegub starannie wymyć i nasmarować.

Uwaga na łożyska podpór!

W pojazdach, w których zastosowano długie wały napędowe, spotyka się dodatkowo ich podpory. Są to elementy, których zadaniem jest stałe ustalanie położenia wału względem podwozia samochodu. W przypadku podpór, może dojść do uszkodzenia ich łożysk, co objawia się hałasem oraz drganiami przenoszonymi na nadwozie. Zdaniem fachowców, uszkodzenie łożyska podpory wału jest trudne do zdiagnozowania, dlatego też przy pojawieniu się wyżej opisanych objawów, najlepiej wymienić je profilaktycznie na nowe.