2014-04-22 06:00

Jak ESP walczy z poślizgiem auta

artykuł powstał we współpracy z firmą Skoda Polska

fot. Skoda

Zadanie elektronicznego systemu stabilizacji toru jazdy (ESP) polega na opanowaniu samochodu, który wymknął się kierowcy spod kontroli. W początkowej fazie działania ESP ingeruje tylko w charakterystykę silnika, zmniejszając moc i moment obrotowy. Dopiero gdy to nie wystarczy, system koryguje tor jazdy samochodu poprzez przyhamowanie odpowiedniego koła lub kół.

Jako wyposażenie seryjne samochodów system stabilizacji toru jazdy (ESP) debiutował w 1995 roku na pokładzie bardzo drogiej, luksusowej limuzyny w sportowym wydaniu. Już 2 lata później stał się seryjnym wyposażeniem małego samochodu, który przewrócił się podczas próby zwanej testem łosia. Od tego czasu, jako system znakomicie poprawiający bezpieczeństwo jazdy, ESP zrobiło zawrotną karierę i dzisiaj jest oferowane nawet do najmniejszych aut.

System stabilizacji toru jazdy (ESP) zalicza się do najdroższych i najbardziej zaawansowanych technologicznie urządzeń, wymyślonych na potrzeby wspomagania kierowców w czasie jazdy nie tylko w najtrudniejszych warunkach. Poprzez przyhamowanie odpowiedniego koła lub kół, system doprowadza do nieznacznego obrotu auta wokół osi pionowej, umożliwiając w ten sposób powrót na pierwotny tor jazdy. W samochodach Skody układ stabilizacji toru jazdy nadzoruje działanie aż 9 innych systemów - ABS (zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania), EBV (elektronicznego korektora siły hamowania), MSR (przeciwdziała poślizgowi napędzanych kół w czasie hamowania silnikiem), ASR (zapobiega poślizgowi napędzanych kół podczas przyspieszania), EDS (elektronicznej blokady mechanizmu różnicowego), HBA (hydraulicznego systemu wspomagania nagłego hamowania), DSR (podpowiedzi ruchu kierownicy w momencie poślizgu auta), TSA (stabilizacji toru jazdy przyczep) i CBC (układu kontroli siły hamowania na zakręcie).

 

Jeśli, na przykład, podczas przejeżdżania przez prawy zakręt przyczepność do podłoża tracą tylne koła (mówimy wtedy, że doszło do poślizgu nadsterownego), ESP zmniejsza prędkość obrotową przedniego koła znajdującego się po zewnętrznej stronie zakrętu przez jego przyhamowanie. Jeśli podczas pokonywania prawego zakrętu przyczepność tracą koła przednie (czyli dochodzi do tzw. poślizgu podsterownego), przyhamowywane jest tylne koło, znajdujące się przy wewnętrznej stronie zakrętu. Dzięki temu koła, które straciły przyczepność, odzyskują ją i samochód znowu podąża torem, którym chciał kierowca.

Nowoczesne systemy ESP potrafią przyhamować każde koło z różną i odpowiednio dobraną siłą. Układy stabilizacji toru jazdy konstruuje się na dwa sposoby. Pierwszy polega na tym, że ESP ingeruje w prędkość samochodu niemal do jego całkowitego zatrzymania. Drugi rodzaj układów ESP ingeruje w prędkość jazdy zdecydowanie bardziej subtelnie i próbuje utrzymać samochód na drodze jednocześnie jak najmniej wytracając prędkość.

Nowoczesne układy ESP odpowiadają za hamowanie na suchej drodze, chwilowe zwiększenie ciśnienia w układzie hamulcowym, zwiększenie siły hamowania, rozdział siły hamowania, zapobieganie fadingowi, zwiększanie siły hamowania tylnych kół, utrzymanie stałego skoku pedału hamulca, zmniejszanie podsterowności, dostosowanie działania układu hamulcowego do obciążenia samochodu, zmniejszanie przechyłów auta podczas hamowania, zapobieganie wywrotce samochodu, stabilizowanie przyczepy. Ponadto, do zadań ESP należy przytrzymanie auta na hamulcach po zatrzymaniu się, automatyczne hamowanie, regulacja prędkości w samochodach wyposażonych w aktywny tempomat, przyspieszanie bez poślizgu kół, wspomaganie zjazdu ze wzniesienia, wspomaganie wjazdu na wzniesienie. Dzięki czujnikom ESP potrafi obliczać siłę hamowania poszczególnych kół, wytwarzać ciśnienia w układzie hamulcowym, automatycznie doprowadzić do hamowania z pełną siłą i nadzorować pracę automatycznego hamulca postojowego. Najnowsze systemy potrafią rozpoznać jazdę w terenie i kontrolują ciśnienie powietrza w oponach.

ESP składa się z modułu hydraulicznego z pompą i regulatorem, które ważą tylko nieco ponad kilogram oraz z czujników - liczby obrotów kół, kąta obrotu kierownicy oraz przyspieszenia samochodu - poprzecznego i wzdłużnego, a także prędkości kątowej auta.

Artykuł powstał we współpracy z firmą Skoda Polska.